Profi camymddwyn difrifol yn erbyn un o swyddogion Heddlu De Cymru a ddyrnodd ddyn dro ar ôl tro

Mae swyddog o Heddlu De Cymru wedi cael ei ddiswyddo heb rybudd ar ôl i banel disgyblu ganfod ei fod wedi defnyddio gormod o rym yn ystod arestiad anghyfreithlon a’i fod wedi rhoi adroddiad anonest o’r digwyddiad yn ddiweddarach.

Dechreuodd Swyddfa Annibynnol Ymddygiad yr Heddlu (IOPC) ymchwiliad i weithredoedd PC Rowan Knight ym mis Chwefror 2021 ar ôl i atgyfeiriad cwyn ddod i law gan Heddlu De Cymru, yn dilyn arestio dyn ar Northern Avenue yng Nghaerdydd ym mis Ionawr y flwyddyn honno.

Archwiliwyd honiadau gennym gan gynnwys os oedd rhesymau dilys dros arestio, ac os oedd y grym a ddefnyddiwyd i ddyrnu'r dyn sawl gwaith i'w wyneb wrth ei ddal mewn clo pen a'i benlinio yn yr asennau yn gymesur o dan yr amgylchiadau. Honnwyd hefyd bod PC Knight wedi gwaethygu’r sefyllfa’n ddiangen drwy ei ddefnydd o rym, a’i fod yn ddiweddarach wedi darparu datganiad a ddisgrifiodd fersiwn wahanol o ddigwyddiadau i’r rhai a gofnodwyd ar ffilm yr heddlu.

Yn ystod ein hymchwiliad pedwar mis, casglwyd tystiolaeth gennym gan gynnwys lluniau fideo a wisgwyd ar y corff o’r digwyddiad a chymerwyd adroddiadau gan y dyn a arestiwyd a swyddogion a oedd yn bresennol, yn ogystal â chyfweld PC Knight. Pan ddaeth ein hymchwiliad i ben ym mis Mehefin 2021, daethom i’r casgliad bod gan y swyddog achos disgyblu i’w ateb am gamymddwyn difrifol.

Yn y gwrandawiad a gynhaliwyd gan Heddlu De Cymru ac a oruchwyliwyd gan Gadeirydd annibynnol â chymwysterau cyfreithiol, clywodd y panel sut y cymerodd PC Knight naws llais blin a gwrthdaro cyn cydio yn y dyn troednoeth a lled-noeth wrth ei wddf. Roedd PC Knight, a oedd yng nghwmni dau swyddog arall yn y digwyddiad, wedi honni ei fod yn gweithredu i amddiffyn ei hun.

Ar ddiwedd y gwrandawiad ar 6 Ebrill, penderfynodd y panel disgyblu fod pedair dyrnod cychwynnol PC Knight yn rhesymol ac yn amddiffyn eu hunain, ond bod dyrnau pellach pan nad oedd y dyn bellach yn fygythiad yn anghymesur. Rhoddodd y panel bwys ar y swyddog gan ddweud wrth y dyn ‘wyt ti eisiau mwy?’. Roedd y panel hefyd yn ystyried bod nifer o agweddau ar ddatganiad diweddarach y swyddog ynghylch y digwyddiadau, yn benodol agweddau ar ei gyfiawnhad dros ei ddefnydd o rym, yn anonest.

Dywedodd Cyfarwyddwr yr IOPC David Ford “Dim ond y lleiafswm o rym sydd ei angen y dylai swyddogion yr heddlu ei ddefnyddio mewn unrhyw sefyllfa benodol y maent yn ei hwynebu. Yn ein barn ni, nid oedd y grym ffisegol a ddefnyddiwyd gan PC Knight yn angenrheidiol, yn rhesymol nac yn gymesur o dan yr amgylchiadau. Nid oedd y fideo a wisgwyd ar y corff o’r swyddogion eraill a oedd yn bresennol yn cefnogi cyfrif y swyddog fod ei holl weithredoedd yn amddiffyn ei hun, ac felly roedd yr esboniad a roddodd yn anonest. Roedd y dystiolaeth yn dangos bod PC Knight yn parhau i ddefnyddio grym ar adeg pan nad oedd y dyn yn peri unrhyw risg gwirioneddol iddo ef na’i gydweithwyr.

“Mae gwrandawiad camymddwyn difrifol nawr wedi penderfynu y dylai PC Knight gael ei ddiswyddo.”

Bydd PC Knight hefyd yn cael ei ychwanegu at restr wahardd yr heddlu.

Mewn achos troseddol yn Llys Ynadon Caerdydd ym mis Hydref 2021, cafwyd PC Knight yn ddieuog o ymosod mewn perthynas â’r un digwyddiad. Mae'r trothwyon ar gyfer safonau prawf mewn achosion disgyblu'r heddlu yn wahanol i'r rhai mewn treial troseddol.