Gwelliannau o ran rhannu gwybodaeth am les carcharorion rhwng yr heddlu a charchardai yn dilyn ymchwiliad gan SAYH i farwolaeth dyn yn Ne Cymru

Mae argymhellion Swyddfa Annibynnol Ymddygiad yr Heddlu (SAYH) wedi arwain at welliannau mewn rhannu gwybodaeth rhwng heddluoedd a’r Gwasanaeth Carchardai yn ymwneud â gorddiogelwch carcharorion, ar ôl hunanladdiad dyn yng Ngharchar Caerdydd. 

Mae heddluoedd ledled Cymru a Lloegr wedi cael eu hannog i sicrhau bod staff y ddalfa’n cael eu cynorthwyo i ddeall sut i gwblhau cofnodion hebrwng carcharorion digidol (PERs), fel bod yr holl wybodaeth berthnasol, gan gynnwys unrhyw risg o hunan-niwed ac arwyddion rhybudd, ar gael i staff trosglwyddo a charchardai. 

Daeth y gwelliannau yn dilyn ymchwiliad SAYH i farwolaeth dyn gafodd ei ddarganfod yn hongian yn ei gell carchar o fewn oriau i gyrraedd o orsaf heddlu Bae Caerdydd ym mis Rhagfyr 2021. Canfu ein hymchwiliad fod diffyg gwybodaeth allweddol ar y ffurflen hebryngwr, yn benodol bod y dyn wedi ceisio cymryd gorddos y noson flaenorol, cyn iddo gael ei arestio, a bod ganddo arwyddion rhybudd am hunan-niweidio. Roedd staff dalfa'r heddlu yn credu'n anghywir bod gwybodaeth o'r fath a gedwir ar systemau'r heddlu yn cael ei chynnwys yn awtomatig ar PER digidol. Mewn gwirionedd, roedd angen ei fewnbynnu â llaw. 

Ar ddiwedd ein hymchwiliad ym mis Gorffennaf 2022, gwnaethom nifer o argymhellion i Heddlu De Cymru, y Weinyddiaeth Gyfiawnder a Chyngor Cenedlaethol Prif Swyddogion yr Heddlu, a dderbyniwyd, i helpu i dynhau’r trefniadau ar gyfer trosglwyddo gwybodaeth am garcharorion. 

Yn dilyn cwest naw diwrnod yn Llys y Crwner Pontypridd, i mewn i farwolaeth John O’Driscoll, ar 28 Tachwedd, dychwelodd rheithgor ganlyniad hunanladdiad. Mae cyhoeddi ein canfyddiadau o'r ymchwiliad wedi aros am ddiwedd y cwest.

Cyfarwyddwr SAYH Cymru David Ford: “Mae fy meddyliau gyda theulu a ffrindiau Mr O’Driscoll. Amlygodd yr achos trist hwn yr angen am asesiad gwybodus a thrylwyr o risg unigolyn o hunan-niwed a dull cadarn o gyfleu’r wybodaeth hon i bob awdurdod sy’n gyfrifol am bobl yn y ddalfa. Canfu ein hymchwiliad fod gan staff y ddalfa gamsyniadau ynghylch sut y byddai cofnod hebryngwr carcharor yn cael ei lenwi’n awtomatig â gwybodaeth am fregusrwydd unigolyn a gedwir eisoes ar systemau’r heddlu. Pan fydd systemau digidol yr heddlu yn cael eu gweithredu, mae'n hanfodol fod swyddogion a staff yn gwybod sut i'w defnyddio'n effeithiol.

“Rwy’n falch fod Heddlu De Cymru, y Weinyddiaeth Gyfiawnder a Chyngor Cenedlaethol Penaethiaid yr Heddlu (NPCC) wedi cytuno ar ein hargymhellion, gyda’r hyn a ddysgwyd yn cael ei rannu ag arweinwyr dalfeydd yr heddluoedd. Er efallai nad yw wedi effeithio ar y canlyniad trasig yn yr achos hwn, mae o fudd i bawb bod pryderon lles allweddol, am y sawl sy’n cael eu cadw, ar gael yn rhwydd i bawb sy’n gweithio trwy gadwyn y ddalfa drwyddi draw.”

Dechreuodd ein hymchwiliad ym mis Ionawr 2022 yn dilyn atgyfeiriad gorfodol gan Heddlu De Cymru. Arestiwyd Mr O’Driscoll ychydig ar ôl 2.30pm ar 29 Rhagfyr 2021 ar gyfer ei alw’n ôl i’r carchar a’i gludo i orsaf heddlu Bae Caerdydd. Roedd cofnod y ddalfa yn dangos bod gan Mr O’Driscoll arwyddion rhybudd am feddyliau hunanladdol ac ymgais honedig i grogi ei hun. Cafodd asesiadau risg eu cynnal gan sarsiant y ddalfa a gweithiwr gofal iechyd proffesiynol. 

Diweddarodd sarsiant y ddalfa gofnodion y ddalfa a chwblhau ffurflen PER digidol, yn awdurdodi trosglwyddo i HMP Caerdydd. Cyrhaeddodd Mr O’Driscoll y carchar tua 4.30pm a chafodd ddau asesiad risg. Cafodd ei roi mewn cell a'i roi ar wiriadau bob awr. Pan edrychodd staff y carchar arno am 9pm, yn anffodus daethpwyd o hyd iddo’n farw. 

Dangosodd ein hymchwiliad nad oedd y ffurflen PER yn gywir, gan nad oedd yn cynnwys gwybodaeth am arwyddion hunan-niweidio, nac ymgais i gymryd gorddos o'r noson flaenorol. 

Rydym wedi cyhoeddi’r argymhellion dysgu canlynol:

• Dylai Heddlu De Cymru ddarparu hyfforddiant i staff y ddalfa am y System Hebrwng a Dalfa Carcharorion (PECS) a chwblhau ffurflenni PER digidol i amlygu bod PECS yn system ar ei phen ei hun a bod yn rhaid ychwanegu unrhyw wybodaeth bresennol neu newydd â llaw at y PER. 
• Dylai’r NPCC rannu’r hyn a ddysgwyd o’r ymchwiliad hwn ag arweinwyr dalfeydd yr heddlu i gymryd camau i sicrhau bod staff y ddalfa yn deall bod y PECS yn system ar ei phen ei hun, a bod yn rhaid i unrhyw wybodaeth bresennol neu newydd a gofnodir ar systemau’r heddlu gael ei fewnbynnu â llaw i PER digidol. 
• Dylai’r Weinyddiaeth Gyfiawnder ddiweddaru ei chanllawiau ar y PECS, sy’n berthnasol i’r heddlu a charchardai, yn enwedig ar lenwi ffurflenni PER digidol. Mae'n hanfodol fod y PER yn cael ei adolygu cyn i berson gael ei drosglwyddo i sicrhau ei fod yn gywir a bod yr holl wybodaeth berthnasol yn cael ei chofnodi.

Mae'r rhain ar gael i'w darllen yn llawn ar ein gwefan: Argymhellion - Heddlu De Cymru, Gorffennaf 2022 | Swyddfa Annibynnol Ymddygiad yr Heddlu (SAYH)

 Yn dilyn ymchwiliad SAYH, mewn perthynas â’r ffurflen PER anghywir, cymerodd swyddog cadw yn y ddalfa yn yr achos hwn ran yn y broses adolygu ymarfer myfyriol (RPRP). Mewn cyfarfod disgyblu a gynhaliwyd ar gyfer sarsiant y ddalfa, canfuwyd bod camymddwyn wedi'i brofi a chafodd rybudd ysgrifenedig am 18 mis.