Bu farw dyn ar ôl ymgais i ladd ei hun yn ystod ymateb heddlu – Heddlu De Cymru, Hydref 2019
Ym mis Hydref 2019, derbyniodd ystafell reoli Heddlu De Cymru alwad 999 gan ddyn yn dweud ei fod ar bont reilffordd. Gwrthododd rannu ei union leoliad a dywedodd ei fod yn mynd i gymryd ei fywyd ei hun.
Yn fuan wedyn, galwodd aelod o'r cyhoedd 999 i adrodd am ddyn yn eistedd ar ochr anghywir pont gyda rhwymyn o amgylch ei wddf.
Cyrhaeddodd dau blismon y lleoliad tua deng munud yn ddiweddarach a dod o hyd i'r dyn. Gofynnodd swyddogion am drafodwr gan fod y dyn yn gwrthod dychwelyd i ochr gywir y rheiliau. Gollyngodd y dyn y bont ym mhresenoldeb y ddau swyddog.
Cyrhaeddodd trydydd swyddog gyda theclyn llafnog i dorri'r rhwymyn. Achosodd hyn i'r dyn ddisgyn i'r llawr lle aeth swyddogion ymlaen i weinyddu CPR. Mynychodd ambiwlans a chludwyd y dyn i'r ysbyty lle bu farw.
Daeth y post-mortem i'r casgliad bod achos marwolaeth o ganlyniad i niwed hypocsig i'r ymennydd, a achoswyd gan grogi.
Gwnaethom adolygu fideos a wisgwyd ar y corff, recordiadau galwadau ffôn a chofnodion yr heddlu ynghylch y digwyddiad. Cawsom hefyd ddatganiadau tystion gan y swyddogion.
Daeth ein hymchwiliad i ben ym mis Mehefin 2020.
Daethom i'r casgliad nad oedd unrhyw arwydd y gallai person sy'n gwasanaethu gyda'r heddlu fod wedi cyflawni trosedd neu ymddwyn mewn modd a oedd yn cyfiawnhau dwyn achos disgyblu. Roeddem yn fodlon na chododd ein hymchwiliad unrhyw faterion perfformiad a rhannwyd ein canfyddiadau gyda Heddlu De Cymru.
Gwnaethom aros i'r holl drafodion cysylltiedig gael eu cwblhau cyn cyhoeddi ein canfyddiadau. Cynhaliwyd cwest ym mis Hydref 2022 a daeth i'r rheithfarn o hunanladdiad - ac mae'n bosibl bod methiant i ryddhau'r rhwymyn yn gynt wedi cyfrannu at y siawns o oroesi.
Gwnaethom ystyried yn ofalus os oedd unrhyw gyfleoedd dysgu sefydliadol yn deillio o'r ymchwiliad. Rydym yn gwneud argymhellion dysgu i wella plismona a hyder y cyhoedd yn system gwynion yr heddlu ac i atal digwyddiadau tebyg rhag ddigwydd eto.
Nodwyd maes dysgu gennym i'r heddlu ystyried rhoi rhyw fath o offer ar gyfer pob cerbyd heddlu gweithredol a fyddai'n gallu torri rhwymyn lled fwy nag ychydig filimetrau. Gwnaethom gyhoeddi argymhelliad dysgu i’r heddlu ym mis Mai 2021. Derbyniodd HDC ein hargymhelliad ac ymrwymodd i gyhoeddi torwyr rhwymynnau personol ar gyfer yr holl swyddogion ymateb a swyddogion cymorth cymunedol yr heddlu.
Gwnaethom gyhoeddi'r argymhelliad yn genedlaethol hefyd.
IOPC reference
Recommendations
Mae’r IOPC yn argymell y dylai Heddlu De Cymru ystyried arfogi pob cerbyd heddlu gweithredol â rhyw fath o offer a fyddai’n gallu torri rhwymyn lled fwy nag ychydig filimetrau. Dylid rhoi hyfforddiant hefyd i swyddogion ar sut a phryd i ddefnyddio darn o offer o'r fath. Bydd angen i'r eitem o offer fod yn ddigon cadarn i dorri trwy rwymyn sylweddol fel rhaff ddringo, sef yr hyn a ddefnyddiwyd yn yr achos hwn.
Daw hyn yn dilyn achos lle bu farw person ar ôl hongian ei hun o bont ym mhresenoldeb swyddogion oedd wedi ymateb i adroddiadau bod person mewn argyfwng iechyd meddwl. Er bod y swyddogion yn bresennol nid oedd ganddynt unrhyw offer a allai dorri'r rhaff ac achub bywyd y dyn.
Ydych chi'n derbyn yr argymhelliad?:
Ydyn
Camau a dderbyniwyd:
Ymchwiliad IOPC i DSI:
Diolch am eich gohebiaeth dyddiedig 23 Mehefin 2020 yn ymwneud â’r ymchwiliad uchod.
Fel yr Awdurdod Priodol dirprwyedig, rwyf wedi ystyried canfyddiadau ymchwiliad annibynnol yr IOPC i’r digwyddiad hwn ac yn unol ag Atodlen 3 o Ddeddf Diwygio’r Heddlu 2002, darparaf fy ymateb 23(7) yn y llythyr hwn.
Rwy'n nodi nad oes unrhyw arwydd bod unrhyw berson sy’n gwasanaethu gyda’r heddlu naill ai wedi cyflawni trosedd neu wedi ymddwyn mewn modd a fyddai’n cyfiawnhau achos disgyblu.
Ni ofynnwyd i mi wneud unrhyw benderfyniadau mewn perthynas â pherfformiad unrhyw un dan sylw ond gofynnwyd i mi adolygu'r adroddiad terfynol a Log y Penderfynwyr a rhoi sylwadau ar yr argymhelliad dysgu a awgrymir.
Yr argymhelliad arfaethedig yw y dylai pob cerbyd heddlu gweithredol fod â rhyw fath o declyn sy’n gallu torri rhwymyn lled sy’n fwy nag ychydig filimetrau (h.y. offeryn mwy cadarn na thorwyr rhwymynnau cylch allweddi). Awgrymir hefyd y dylid rhoi hyfforddiant i swyddogion ar sut a phryd i ddefnyddio darn o offer o'r fath.
Mae'r Ymchwilydd Arweiniol yn amlygu y bydd angen i'r eitem o offer fod yn ddigon cadarn i dorri trwy rwymyn sylweddol, fel y rhaff ddringo a ddefnyddir yn yr achos hwn.
Rwyf wedi gweld yr adroddiad a gyflwynwyd gan yr Ymchwilydd Arweiniol yn tynnu sylw at offer tebyg a ddefnyddir mewn Heddluoedd lleol sy'n ddefnyddiol iawn.
Rwy’n cefnogi’r argymhelliad hwn ac wrth wneud hynny rwyf hefyd wedi ymgynghori â’m cydweithwyr, Prif Arolygydd, Arweinydd yr Heddlu ar gyfer Negodi Gwystlon ac Argyfwng a’r Prif Uwcharolygydd, Pennaeth Gweithrediadau.
Mae’r Prif Uwcharolygydd wedi adolygu costau’r cit a ddefnyddir gan Heddlu Gwent a fyddai, yn ei farn ef, yn ddewis a ffefrir gennym.
Llif Draper Mini £3.34
Morthwyl a Thorrwr Argyfwng Draper £10.30
Cyllell Ddiogelwch (Fish 200) £8.15
Cyfanswm £21.79
Yn ôl y fflyd, mae gennym tua 312 o gerbydau RPU a faniau ymateb, felly byddai'n costio tua £6,798.48 i'r Heddlu.
Mae'n awgrymu caniatáu swm bach ychwanegol ar gyfer cerbydau ychwanegol felly byddai'r costau terfynol yn £7,000.
Mae goblygiadau cost i brynu'r offer ond yn dilyn ei brynu, gellid cynnwys hyfforddiant ar bryd a sut i ddefnyddio'r offer hwn yn Hyfforddiant Cymorth Cyntaf, felly ni fyddai unrhyw gostau ychwanegol.
Byddai’r gost gymharol fach hon yn ddi-os yn cael ei gwrthbwyso gan y manteision a’r lliniaru risg sy’n debygol o ddeillio o’r newid.
Er mwyn bwrw ymlaen â gweithredu'r argymhelliad hwn heb oedi gormodol, rwyf wedi cyflwyno adroddiad i'r ACC yr wythnos hon gyda'r bwriad o drafod a chadarnhau hyn yng Ngrŵp Prif Swyddogion (COG) DCC yr wythnos hon.
Os caiff ei gadarnhau gan COG DCC, bydd y Prif Uwcharolygydd yn symud hyn drwy grŵp Gwisgoedd ac Offer yr Heddlu.
Mae gennyf bob ffydd y bydd hyn yn cael ei gadarnhau ac wrth gwrs y bydd yn cael ei ddiweddaru maes o law.
Yr eiddoch yn gywir,
Prif Uwcharolygydd
Adran Safonau Proffesiynol
Mae’r IOPC yn argymell y dylai pob heddlu ystyried arfogi pob cerbyd heddlu gweithredol â rhyw fath o offer a fyddai’n gallu torri rhwymyn lled fwy nag ychydig filimetrau. Dylid rhoi hyfforddiant hefyd i swyddogion ar sut a phryd i ddefnyddio darn o offer o'r fath. Bydd angen i'r eitem o offer fod yn ddigon cadarn i dorri trwy rwymyn sylweddol fel rhaff ddringo, sef yr hyn a ddefnyddiwyd yn yr achos hwn.
Daw hyn yn dilyn achos lle bu farw person ar ôl hongian ei hun o bont ym mhresenoldeb swyddogion oedd wedi ymateb i adroddiadau bod person mewn argyfwng iechyd meddwl. Er bod y swyddogion yn bresennol nid oedd ganddynt unrhyw offer a allai dorri'r rhaff ac achub bywyd y dyn.
Ydych chi'n derbyn yr argymhelliad?:
Ydyn
Camau a dderbyniwyd:
- Llythyr at y Prif Gwnstabliaid i'w wneud yn ymwybodol o'r argymhelliad hwn ac i'w hannog ar lefel leol i ddarparu'r offer a amlinellwyd lle ei fod yn briodol ac yn absenoldeb gallu o'r fath nawr.
- Anfon cyfathrebiad gan gynnwys yr argymhelliad ar HYB Gwybodaeth.
- Anfon cyfathrebiad at arweinwyr L&D i'w ddosbarthu i staff.
T/Dirprwy Gomisiynydd Cynorthwyol y Gwasanaeth Heddlu Metropolitan/Arweinydd NPCC ar gyfer Hunanamddiffyn, Arestio ac Atal (SDAR)