Sylwadau Cyfarwyddwr Cyffredinol yr IOPC ar adroddiad ystadegau marwolaethau blynyddol 21/22

Heddiw, cyhoeddodd Swyddfa Annibynnol Ymddygiad yr Heddlu ei hadroddiad blynyddol ‘Marwolaethau yn ystod neu'n dilyn cyswllt gyda'r Heddlu’ ar gyfer Cymru a Lloegr 2021/22.

Wedi'u cyhoeddi ar gyfer yr 18fed blwyddyn, mae'r ystadegau'n darparu cofnod swyddogol sy'n nodi nifer y marwolaethau o'r fath, o dan ba amgylchiadau y maent yn digwydd, ac unrhyw ffactorau sylfaenol. Gall ffigurau ar draws y gwahanol gategorïau amrywio bob blwyddyn, ac mae angen trin unrhyw gasgliadau am dueddiadau yn ofalus.

Wrth wneud sylwadau ar ffigurau eleni, dywedodd Cyfarwyddwr Cyffredinol yr IOPC, Michael Lockwood:

“Rwy’n croesawu’r gostyngiad yn nifer y marwolaethau yn nalfa’r heddlu neu ar ôl hynny yn Lloegr ac yng Nghymru o 19 (2020/21) i 11 eleni. Dyma'r ffigur isaf ar y cyd a gofnodwyd ers i'r ystadegau hyn ddechrau yn 2004/05. Fodd bynnag, gwyddom fod pob marwolaeth yn drasiedi i'r teuluoedd a'r ffrindiau dan sylw. Mae’r un materion rwyf wedi’u codi dros y blynyddoedd blaenorol yn parhau i fod yn gyffredin ymhlith y rhai a fu farw, gyda naw o bobl wedi cael cysylltiadau ag alcohol a/neu gyffuriau a chwech wedi cael pryderon iechyd meddwl. Mae'r un ffactorau hyn hefyd yn nodwedd gref ymhlith y 109 o bobl eraill a fu farw eleni lle buom yn ymchwilio i'r cyswllt a gawsant gyda'r heddlu cyn eu marwolaeth.

“Mae’n hanfodol bod ymdrechion cryfach yn cael eu gwneud i weithio ar draws asiantaethau i helpu i leihau marwolaethau yn dilyn cyswllt â’r heddlu. Ni all gwasanaeth yr heddlu ddatrys y materion hyn yn unig ac mae angen ymateb cydunol ar draws y system i helpu i atal marwolaethau rhag ddigwydd yn y dyfodol. Yn benodol, mae angen i ni sicrhau bod gwasanaethau iechyd a chymdeithasol priodol ar gael i ddiwallu anghenion y rhai mewn argyfwng, yn enwedig mewn ymateb i faterion iechyd meddwl. Mae angen i ni hefyd sicrhau bod dalfeydd yr heddlu mor ddiogel â phosibl, i hyfforddi swyddogion yn well i ddad-ddwysáu mewn sefyllfaoedd o wrthdaro lle bod hynny'n ymarferol, ac i barhau i wreiddio dysgu mewn arferion plismona yn brydlon. Mae angen hyfforddiant a chefnogaeth barhaus o ansawdd da ar swyddogion a staff yr heddlu i ddatblygu eu sgiliau proffesiynol a chadw i fyny â datblygiadau. Er enghraifft, mae canfod bregusrwydd yn thema sy'n codi dro ar ôl tro o'n hachosion.

“Mae’n destun pryder nodi bod cynnydd eleni yn nifer y marwolaethau o ganlyniad i ddigwyddiadau traffig ffyrdd, sef 39 o farwolaethau o gymharu â 25 y flwyddyn flaenorol. Roedd pum digwyddiad yn cyfrif am 12 o'r marwolaethau ac roedd cyfran uchel (85%) o'r marwolaethau yn ymwneud â erlid yr heddlu. Yn yr 13 marwolaeth lle mae’r IOPC wedi cwblhau ymchwiliad canfuom fod swyddogion heddlu wedi gweithredu’n briodol, ac yn unol â’u hyfforddiant, polisïau a gweithdrefnau.

“Gyda’n ffocws cynyddol ar atal, rydym wedi cyhoeddi bron i 100 o argymhellion dysgu o’n hymchwiliadau a’n hadolygiadau yn dilyn marwolaethau yn ystod y tair blynedd diwethaf. Mae'r rhain yn cwmpasu ystod o feysydd gan gynnwys delio â galwadau, graddio digwyddiadau, asesiadau risg, plismona ffyrdd, a lles carcharorion yn y ddalfa. Os bydd dysgu’n dod i’r amlwg yn ystod cyfnod ymchwiliad, fel mewn nifer o farwolaethau yn y ddalfa neu ar ôl hynny eleni, rydym yn hysbysu heddluoedd perthnasol a chyrff plismona cenedlaethol ar unwaith i’w galluogi i ymateb yn gyflym.

"Mae angen ymateb gwell ar draws y system i lawer o’r materion a godwyd. Rwyf wedi ymrwymo’n bersonol i weithio gyda’r Bwrdd Gweinidogol ar Farwolaethau yn y Ddalfa ac ar y cyd â’n partneriaid a’n rhanddeiliaid i gefnogi hyn.

“Byddwn yn rhannu’r adroddiad hwn yn eang er mwyn llywio gwaith pellach a dysgu er mwyn helpu i atal marwolaethau yn y dyfodol.”

Mae’r adroddiad ‘Marwolaethau yn ystod y cyswllt heddlu canlynol: Ystadegau ar gyfer Lloegr a Chymru 2021/22’ ar gael yma.